Gentamycyna - na co działa? Dawkowanie i skutki uboczne (2024)

Reklama

Mechanizm działania gentamycyny

Lek gentamycynajest przedstawicielem antybiotyków aminoglikozydowych. Jego działanie polega na przenikaniu do wnętrza komórki bakteryjnej i łączeniu się z bakteryjnym rybosomem.

Skutkiem tego jest produkcja nieprawidłowych białek przez wspomniany rybosom, które następnie tworzą błonę komórkową bakterii.

Jednak z powodu obecności wadliwych białek, błona taka jest bardzo przepuszczalna i nie stanowi prawidłowej bariery ochronnej dla bakterii - w wyniku tego drobnoustrój obumiera. Gentamycyna jest więc zaliczana do antybiotyków bakteriobójczych, szczególnie wobec Gram-ujemnych bakterii tlenowych.

Reklama

Preparaty gentamycyny

W obrocie aptecznym istnieją dwie postacie tego leku:

• gentamycyna - krople do oczu
• gentamycyna ampułkido wstrzykiwań

Ponadto antybiotyk ten jest surowcem farmaceutycznym, z którego można przygotować w recepturze aptecznej wiele innych postaci leku, takich jak:

• maść z gentamycyną na rany
• maść do oczu z gentamycyną
• krople do nosa z gentamycyną
• krople do uszu z gentamycyną
• globulki dopochwowe z gentamycyną

Ponadto ampułki przeznaczone do robieniazastrzyków z gentamycynąmożna podawać wziewnie przy pomocy inhalatora. Takieinhalacjestosuje się poza oficjalnymi wskazaniami, w wyjątkowo ciężkich zakażeniach płuc i układu oddechowego.

Ponieważ lek ten nie wchłania się praktycznie z przewodu pokarmowego, więc istnienietabletek z gentamycynąmija się kompletnie z celem. Podaje się go miejscowo lub dożylnie.

Reklama

Dawkowanie gentamycyny

Jak już było wspomniane wcześniej, w obrocie aptecznym istnieją dwa gotowe preparaty zawierające ten antybiotyk. Krople zgentamycyną do oczupodaje się co 4 godziny po 1 lub 2 krople. Preparat ten jest przeznaczony dla osób powyżej pierwszego roku życia.

W przypadkuiniekcji z gentamycynąstosuje się od 3 do 6 mg na kg masy ciała podawane w jednej lub w dwóch dawkach co 12 godzin. U niemowląt stosuje się już 4,5 do 7,5 mg na kg masy ciała.

U noworodków z kolei dawkowanie jest niewiele mniejsze, bo wynosi od 4 do 7 mg na kg masy ciała. Jednak w tej grupie pacjentów można podawać tylko jedną dawkę dziennie, z uwagi na dłuższy okres półtrwania leku u tak małych dzieci.

Wspomniane wyżej dawkowanie jest zapisane w oficjalnych wskazaniach leku. W przypadku, gdy lekarz zapisze lek poza oficjalnymi wskazaniami, na przykładampułki z gentamycyną do inhalacji dla dziecilub dorosłych, dawkowanie preparatu może być odmienne, uzależnione od indywidualnych zaleceń.

Podobnie jest, gdy lekarz zapisze lek do wykonania w aptece (lek recepturowy).

W przypadku robionych maści zgentamycyną do nosaczy kropli zgentamycyną do uchalekarz musi indywidualnie dobrać prawidłowe dawkowanie, biorąc pod uwagę profil pacjenta, jego wiek, masę i nasilenie objawów chorobowych.

Reklama

Skutki uboczne gentamycyny

Grupa antybiotyków aminoglikozydowych, do których zaliczana jest gentamycyna charakteryzuje się wysokim potencjałem ototoksycznym, czyli uszkadzającym słuch. Bardzo zasadnym jest więc pytanie o związek międzygentamycyną a słuchem.

Stosowanie kropli do oczu nie niesie większego zagrożenia (lek wchłania się do krwi w ilościach śladowych i nie działa ogólnoustrojowo) – najczęstsze działania niepożądane to:

• łzawienie,
• pieczenie,
• ból oka,
• światłowstręt,
• zaburzenia widzenia,

rzadziej dochodzi do grzybiczego lub bakteryjnego owrzodzenia rogówki.

Jednak w czasie stosowania leku dożylnie może dojść nie tylko do wspomnianej ototoksyczności. Lek ten charakteryzuje się także wyższą nefrotoksycznością (działanie uszkadzające nerki).

Ponadto może dojść do zaburzeń przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, reakcji nadwrażliwości, białkomoczu, bólów i zawrotów głowy, parestezji, kołatania serca, podwyższonego stężenia mocznika, kreatyniny i bilirubiny. Ponadto dochodzi często do długotrwałych biegunek spowodowanych nadkażeniami bakteriami op*rnymi na antybiotyki.

Dokładny wykaz wszystkich skutków ubocznych można znaleźć zawsze wulotce gentamycynydołączonej do każdego opakowania leku. Nie oznacza to jednak, że gentamycyna nie powinna być stosowana w ciężkich zakażeniach bakteryjnych (na przykład infekcyjne zapalenie wsierdzia).

Niekiedy jest jedyną szansą pacjenta na wyleczenie.

Reklama

Gentamycyna w ciąży

Antybiotyki aminoglikozydowe mogą przenikać przez barierę łożyska i uszkodzić narząd słuchuoraz równowagi płodu.

U kobiet w ciąży można zastosować ten lek tylko w stanie zagrożenia życia, gdy nie ma innych możliwości terapeutycznych. Podobna zależność występuje międzygentamycyną a karmieniem piersią.

Lek ten przenika do mleka matki i również wykazuje ototoksyczne działanie wobec dziecka, dlatego też stosowanie gentamycyny w tym okresie jest niezalecane.Gentamycyna u noworodkadziała szczególnie ototoksycznie, znacznie bardziej niż u starszych dzieci.

Reklama

Cena gentamycyny

Cena kropli do oczu wynosi ok 9 zł za lek pełnopłatny (z refundacją cena wynosi około 4 złote). Ampułki do wstrzykiwań również nie są drogie – pełnopłatnie kosztują od 10 do 20 złotych w zależności od pojemności ampułki. Lek z refundacją kosztuje odpowiednio około 5 lub 10 zł.

Jeśli lekarz przepiszekrem z gentamycyną na rany,który jest tak zwanym lekiem robionym, czyli do przygotowania w aptece, to jego cena powinna być zryczałtowana i wynosi na tę chwilę 13 złotych. W żadnym przypadku nie ma możliwości kupieniagentamycyny bez recepty.

Reklama

Leki i preparaty zawierające gentamycynę